ଓଡ଼ିଶାଲାଇଭ୍ ବ୍ୟୁରୋ
ଓଡ଼ିଶାର ଭଦ୍ରକ ଜିଲ୍ଲା ଉପକୂଳରେ ରହିଛି ଏକ ଛୋଟ ଦ୍ଵୀପ ଯାହାର ନାମ ‘ହ୍ଵିଲର’ ଦ୍ଵୀପ। ଏବେ ଏହାର ପରିବର୍ତ୍ତିତ ନାମ ହେଉଛି ‘ଅବଦୁଲ କଲାମ ଦ୍ୱୀପ’। ଏହା ଭାରତର ଇତିହାସ ଏବଂ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ବୈଷୟିକ ଉନ୍ନତିରେ ଏକ ମାଇଲଖୁଣ୍ଟି ସାଜିବା ସହ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ଵର ଦୃଷ୍ଟି ଆକର୍ଷଣ କରିଛି।
ଭାରତର ପୂର୍ବତନ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ତଥା ‘ମିସାଇଲ ମ୍ୟାନ୍’ ଭାବେ ପରିଚିତ ଡକ୍ଟର ଏପିଜେ ଅବଦୁଲ କଲାମଙ୍କ ସ୍ମୃତିକୁ ସମ୍ମାନ ଜଣାଇ ୨୦୧୫ରେ ଦ୍ୱୀପର ନାମ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଇଥିଲା। ଏହି ୩୯୦ ଏକର ବିଶିଷ୍ଟ ଦ୍ୱୀପ ଭାରତୀୟ କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ପରୀକ୍ଷଣ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମର ମେରୁଦଣ୍ଡ ସାଜିଛି।
ଉତ୍ପତ୍ତି ଏବଂ ଐତିହାସିକ ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀ
ହ୍ଵିଲର’ ଦ୍ଵୀପରେ ଭାରତର କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ପରୀକ୍ଷଣ କେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିବାର ଯାତ୍ରା ୧୯୮୦ ଦଶକର ପ୍ରାରମ୍ଭରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା। ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଗବେଷଣା ଓ ବିକାଶ ସଂଗଠନ (ଡିଆରଡିଓ) ପକ୍ଷରୁ ଓଡ଼ିଶା ଉପକୂଳ ନିକଟରେ ଥିବା ଏହି ଦ୍ୱୀପକୁ ଚୟନ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ଅନୁସନ୍ଧାନ କରାଯାଇଥିଲା।
ଡକ୍ଟର ଏପିଜେ ଅବଦୁଲ କଲାମ ନିଜେ ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ। ୧୯୯୩ରେ, ସେ ଏବଂ ବୈଜ୍ଞାନିକମାନଙ୍କର ଏକ ଦଳ ତିନିଟି ଛୋଟ ଦ୍ୱୀପ- ଲଙ୍ଗ ହ୍ୱିଲର, କୋକୋନଟ ହ୍ୱିଲର ଏବଂ ସ୍ମଲ ହ୍ୱିଲର ଦ୍ୱୀପକୁ ଏହି ଅଭିଯାନ ପାଇଁ ସମ୍ଭାବ୍ୟ ସ୍ଥାନ ଭାବରେ ଚିହ୍ନଟ କରିଥିଲେ। ତେବେ ଅନୁସନ୍ଧାନ କାଳରେ ସେମାନେ ଏହି ଦ୍ୱୀପଗୁଡ଼ିକୁ ଠାବ କରିବାରେ ଅନେକ ସମସ୍ୟାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇଥିଲେ। ଏସବୁ ଦ୍ୱୀପ ସ୍ଥାନୀୟ ମତ୍ସ୍ୟଜୀବୀମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ହେଉଥିଲା। ସେମାନେ ଶେଷରେ “ସ୍ମଲ ହ୍ୱିଲର୍ ଦ୍ୱୀପ” ପାଇଲେ, ଯାହା କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ପରୀକ୍ଷଣ ସୁବିଧା ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ସମସ୍ତ ପ୍ରକାରର ମାପ ସହିତ ମେଳ ଖାଉଥିଲା।
ସେ ସମୟରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ବିଜୁ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଓଡ଼ିଶା ସରକାର ଏହି ଦ୍ୱୀପକୁ ଡିଆରଡିଓକୁ ୯୯ ବର୍ଷ ପାଇଁ ଲିଜରେ ଦେଇଥିଲେ। ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ବିଜୁ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କ ସହ କଲାମଙ୍କ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ କଥାବାର୍ତ୍ତା ପରେ ଏହି ଚୁକ୍ତିରେ ମୋହର ବାଜିଥିଲା।
ସେତେବେଳେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ବିଜୁ ପଟ୍ଟନାୟକ ଚୀନରେ ପହଞ୍ଚିବାରେ ସକ୍ଷମ ହୋଇପାରୁଥିବା ଏକ କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ବିକଶିତ କରିବାକୁ ଆଶା ବ୍ୟକ୍ତ କରିଥିଲେ। କଲାମ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ଦେଇଥିଲେ ଯେ ତାଙ୍କର ଏହି ଆଶାକୁ ସେ ନିଶ୍ଚିତ ଭାବେ ପୂରଣ କରିବେ। ଏହାର କିଛି ମାସ ପରେ ଏହି କେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଥିଲା, ଯାହା ଭାରତର ଅତ୍ୟାଧୁନିକ କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ପରୀକ୍ଷଣ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମର ଶୁଭାରମ୍ଭ ଥିଲା। ଏବେ ଏହା ଦେଶର ‘କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ହବ୍’ ରେ ପରିଣତ ହୋଇଛି।
“ଥିଏଟର ଅଫ୍ ଆକ୍ସନ”
ଉଜୁଡ଼ି ଯାଇଥିବା ଏହି ଦ୍ୱୀପକୁ କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ପରୀକ୍ଷଣ କେନ୍ଦ୍ରରେ ପରିଣତ କରିବାରେ ଡିଆରଡିଓ କୌଣସି ସମୟ ନଷ୍ଟ କରିନାହିଁ। ୧୯୯୩ ମସିହା ବେଳକୁ ପୃଥ୍ୱୀ କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ରର ପ୍ରଥମ ସଫଳ ପରୀକ୍ଷଣ ପରେ ଏହା “ଥିଏଟର ଅଫ୍ ଆକ୍ସନ” ନାମରେ ପରିଚିତ ହୋଇଥିଲା। କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ଏୟାରଫ୍ରେମକୁ ପରିବହନ କରିବା ପାଇଁ ଲଞ୍ଚପ୍ୟାଡ୍, କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ଆସେମ୍ବ୍ଲିବିଲ୍ଡିଂ, ପ୍ରଶାସନିକ ବ୍ଲକ୍ ଏବଂ ୨.୩ କିଲୋମିଟର ଲମ୍ବା ରେଳ ଲାଇନ୍ ଭଳି ସୁବିଧା ସହିତ ଏହି ପରୀକ୍ଷଣ ରେଞ୍ଜକୁ ରଣନୀତିକ ଭାବେ ଡିଜାଇନ୍ କରାଯାଇଥିଲା।
ଆକାଶ, ଅଗ୍ନି, ଅସ୍ତ୍ର, ବ୍ରହ୍ମୋସ୍, ପୃଥ୍ୱୀ, ଶୌର୍ଯ୍ୟ, ଆଡଭାନ୍ସ ଏୟାର ଡିଫେନ୍ସ (ଏଏଡି) ମିସାଇଲ ଏବଂ ପୃଥ୍ୱୀ ଏୟାର ଡିଫେନ୍ସ (ପିଏଡି) ସିଷ୍ଟମ ସମେତ ଅନେକ ସ୍ୱଦେଶୀ କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ରର ପରୀକ୍ଷଣ ଏହି ଦ୍ୱୀପରୁ ହିଁ ସଫଳତାର ସହ ସଂପନ୍ନ ହୋଇଛି। ଏଠାରେ ଅଗ୍ନି-୨ କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ରର ସଫଳ ପରୀକ୍ଷଣ ହୋଇଥିବାବେଳେ ବଙ୍ଗୋପସାଗର ଗର୍ଭରେ ୨ ହଜାର କିଲୋମିଟର ଦୂରରେ ଥିବା ଲକ୍ଷ୍ୟକୁ ନିକ୍ଷେପ କରାଯାଇଥିଲା।
ପରିବେଶ ଚିନ୍ତା ଏବଂ ସଂରକ୍ଷଣ ପ୍ରୟାସ
ତେବେ ସାମରିକ ପରୀକ୍ଷଣ ଘାଟି ଅଲିଭ୍ ରିଡଲେ ସାମୁଦ୍ରିକ କଇଁଛମାନଙ୍କ ପାଇଁ ବିପଦଗ୍ରସ୍ତ ସାଜିଛି। ଗହୀରମଥା ସାମୁଦ୍ରିକ ଅଭୟାରଣ୍ୟ ନିକଟରେ ଅବସ୍ଥିତ ଣହିଥିବାରୁ ଏହି ପରୀକ୍ଷଣ ପରିସର ନିର୍ମାଣ ପରିବେଶ ପାଇଁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଚିନ୍ତା ସୃଷ୍ଟି କରିଛି। ସମାଲୋଚକମାନେ ଆଶଙ୍କା କରିଛନ୍ତି ଯେ କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ପରୀକ୍ଷଣ ଏବଂ ଆନୁସଙ୍ଗିକ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ଅଲିଭ ରିଡଲେ କଇଁଛଙ୍କ ପାଇଁ ବାଧା ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ।
ଏହି ଚିନ୍ତାକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ଡିଆରଡିଓ ପରିବେଶ ପ୍ରଭାବକୁ ହ୍ରାସ କରିବା ପାଇଁ ଅନେକ ପଦକ୍ଷେପ ଗ୍ରହଣ କରିଛି। ନଭେମ୍ବରରୁ ଏପ୍ରିଲ ମଧ୍ୟରେ କଇଁଛଙ୍କ ଅଣ୍ଡା ଦେବା ଋତୁ ସମୟରେ ମିସାଇଲ ପରୀକ୍ଷା କାର୍ଯ୍ୟସୂଚୀରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଇଛି। ଭାରତୀୟ ତଟରକ୍ଷୀ ବାହିନୀ ଏବଂ ନୌସେନାକୁ ମଧ୍ୟ ଏହି ସମୟରେ ଶିକାର ନିରୋଧୀ ଅଭିଯାନରେ ସହଯୋଗ କରିବା ପାଇଁ ନିୟୋଜିତ କରାଯାଇଛି।
ଡକ୍ଟର ଏପିଜେ ଅବଦୁଲ କଲାମଙ୍କୁ ସମ୍ମାନ
୨୦୧୫ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୪ ତାରିଖରେ ଓଡ଼ିଶା ସରକାର ହ୍ୱିଲର୍ ଦ୍ୱୀପର ନାମକୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରି ଏହାକୁ ଅବଦୁଲ କଲାମ ଦ୍ୱୀପ ଭାବରେ ନାମିତ କରିଥିଲେ। ଭାରତର ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଓ ଏରୋସ୍ପେସ୍ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଡ. କଲାମଙ୍କ ଅତୁଳନୀୟ ଅବଦାନ ପାଇଁ ଏହି ନାମ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଓଡ଼ିଶା ବାସୀ ଓ ସରକାରଙ୍କ ପକ୍ଷରୁ ତାଙ୍କୁ ଶ୍ରଦ୍ଧାଞ୍ଜଳି ଥିଲା।
ଡକ୍ଟର ଏପିଜେ ଅବଦୁଲ କଲାମ ୧୯୮୨ରେ ବାଲେଶ୍ଵର ଜିଲ୍ଲା ଚାନ୍ଦିପୁରସ୍ଥିତଇଣ୍ଟିଗ୍ରେଟେଡ୍ ଟେଷ୍ଟ ରେଞ୍ଜ (ଆଇଟିଆର)ର ପ୍ରଥମ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିବା କଲାମ ପୃଥ୍ୱୀ ଓ ଅଗ୍ନି କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ପ୍ରଣାଳୀର ବିକାଶରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ। ଏହି ଦ୍ୱୀପ ସହିତ ତାଙ୍କର ସମ୍ପର୍କ ଭାରତର ବୈଜ୍ଞାନିକ ଚତୁରତା ଏବଂ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳତାର ପ୍ରତୀକରେ ପରିଣତ ହୋଇଥିଲା।
ରଣନୈତିକ ଗୁରୁତ୍ୱ
ଅବଦୁଲ କଲାମ ଦ୍ୱୀପ ହେଉଛି ଭାରତର ଏକମାତ୍ର ସମନ୍ୱିତ କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ପରୀକ୍ଷଣ କେନ୍ଦ୍ର, ଯାହା ଡିଆରଡିଓ ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ। ଏଠାକୁ ପ୍ରବେଶ ଉପରେ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରାଳୟ ପକ୍ଷରୁ କଟକଣା ଥିବାରୁ ଏହା ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ଅପହଞ୍ଚ ଅଟେ।
କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ପରୀକ୍ଷଣ ସମୟରେ ଏହି ଦ୍ୱୀପରେ ଅନେକ ବୈଜ୍ଞାନିକ, ଇଞ୍ଜିନିୟର ଏବଂ ଟେକ୍ନିସିଆନ ରହିଥାନ୍ତି। ଏହି ଦ୍ୱୀପର ରଣନୈତିକ ଅବସ୍ଥିତି ଏବଂ ଏହାର ଅତ୍ୟାଧୁନିକ ଭିତ୍ତିଭୂମି ସୁନିଶ୍ଚିତ କରେ ଯେ ଭାରତ ସୁରକ୍ଷିତ ଏବଂ ସଠିକ କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ପରୀକ୍ଷଣ କରିପାରିବ।
ନିରାପତ୍ତା ଏବଂ ସ୍ଥାୟୀତା ପ୍ରତି ଏକ ପ୍ରତିବଦ୍ଧତା
ଅବଦୁଲ କଲାମ ଦ୍ୱୀପ ଜାତୀୟ ନିରାପତ୍ତା ଏବଂ ପରିବେଶ ନିରନ୍ତରତା ପ୍ରତି ଭାରତର ପ୍ରତିବଦ୍ଧତାର ପ୍ରମାଣ। ଭାରତର କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମର ମେରୁଦଣ୍ଡ ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିବା ବେଳେ ଅଲିଭ୍ ରିଡ୍ଲେ କଇଁଛଙ୍କ ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ନିଆ ଯାଇଥିବା ପଦକ୍ଷେପ ଏହାର ପ୍ରାକୃତିକ ଐତିହ୍ୟକୁ ସଂରକ୍ଷଣ କରିବା ପାଇଁ ଦେଶର ସମର୍ପଣକୁ ଦର୍ଶାଉଛି।
ଏହା ପରିବେଶ ମାନସିକତା ସହିତ ଉନ୍ନତ ଜ୍ଞାନକୌଶଳର ସମନ୍ୱୟ ବିକାଶ ପାଇଁ ଏକ ସନ୍ତୁଳିତ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରେ। କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ପରୀକ୍ଷଣ ରେଞ୍ଜର ସଫଳ ପରିଚାଳନା, ସଂରକ୍ଷଣ ପ୍ରୟାସ ସହିତ, ଦାୟିତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବରେ ଉଦ୍ଭାବନ କରିବା ଏବଂ ଜଟିଳ ଆହ୍ୱାନର ଚତୁରତାର ସହ ମୁକାବିଲା କରିବାର ଭାରତର ଦକ୍ଷତାକୁ ମଧ୍ୟ ଏହା ପ୍ରତିଫଳିତ କରିଥାଏ।
ଭବିଷ୍ୟତ ପିଢ଼ିଙ୍କ ପାଇଁ ପ୍ରେରଣା
ଅବଦୁଲ କଲାମ ଦ୍ୱୀପ କେବଳ ଏକ କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ପରୀକ୍ଷଣ କେନ୍ଦ୍ର ନୁହେଁ। ଏହା ଭାରତର ବୈଜ୍ଞାନିକ ଦକ୍ଷତା, ପରିବେଶ ଦାୟିତ୍ୱ ଏବଂ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳତା ପ୍ରତି ପ୍ରତିବଦ୍ଧତାର ପ୍ରତୀକ। ଅତ୍ୟାଧୁନିକ ଗବେଷଣା ଏବଂ ଉଦ୍ଭାବନର କେନ୍ଦ୍ର ଭାବରେ ଏହି ଦ୍ୱୀପ ଅଗଣିତ ଯୁବ ମନକୁ ବିଜ୍ଞାନ ଏବଂ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟାରେ କ୍ୟାରିୟର କରିବାକୁ ପ୍ରେରଣା ଦେଇଥାଏ, ଯାହା କି ଯୁବପିଢ଼ିଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବୈଜ୍ଞାନିକ ଭାବନା ଜାଗ୍ରତ କରିବା ପାଇଁ ଡକ୍ଟର କଲାମଙ୍କ ଜୀବନବ୍ୟାପୀ ଅଭିଯାନର ପ୍ରତିଫଳନ କରୁଛି।
Tags: #APJAbdulKalamIsland #MissileTest #WheelerIsland #DRDO #Odisha
