ଉନ୍ନତ ମହାକାଶ ଡକିଂ ଟେକ୍ନୋଲୋଜି ବିକାଶ ପାଇଁ ‘ସ୍ପେଡେକ୍ସ’ ମିଶନ ଆରମ୍ଭ କଲା ଇସ୍ରୋ

ଓଡ଼ିଶାଲାଇଭ୍ ବ୍ୟୁରୋ

ଭାରତୀୟ ମହାକାଶ ଗବେଷଣା ସଂସ୍ଥା (ଇସ୍ରୋ) ନିଜର ମହତ୍ୱାକାଂକ୍ଷୀ ‘ସ୍ପେଡେକ୍ସ’ ମିଶନର ସଫଳ ଉତକ୍ଷେପଣ ସହ ଆଉ ଏକ ମାଇଲଖୁଣ୍ଟ ହାସଲ କରିଛି। ସୋମବାର ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶର ଶ୍ରୀହରିକୋଟାସ୍ଥିତ ସତୀଶ ଧୱନ ସ୍ପେସ୍ ସେଣ୍ଟରରୁ ଏହି ଅଭିଯାନର ସଫଳତାର ସହ ଉତକ୍ଷେପଣ କରାଯାଇଛି। ଉନ୍ନତ ମହାକାଶ ଡକିଂ ଜ୍ଞାନକୌଶଳକୁ ବିକଶିତ ଏହାର ଲକ୍ଷ୍ୟ ରହିଛି।   

‘ସ୍ପେଡେକ୍ସ’ ମିଶନରେ ଏସଡିଏକ୍ସ-୧ ଓ ଏସଡିଏକ୍ସ-୨ ନାମକ ଦୁଇଟି ମହାକାଶଯାନ ସାମିଲ ରହିଛି। ଏସଡିଏକ୍ସ-୧କୁ ଚେଜର କୁହାଯାଏ, ଏବଂ ଏସଡିଏକ୍ସ-୨କୁ ଟାର୍ଗେଟ କୁହାଯାଏ। ପ୍ରତ୍ୟେକର ଓଜନ ପ୍ରାୟ ୨୨୦ କିଲୋଗ୍ରାମ। ଉଭୟ ମହାକାଶ ଯାନ ଭୂପୃଷ୍ଠରୁ ୪୭୦ କିଲୋମିଟର ଉଚ୍ଚତାରେ ପୃଥିବୀର ନିମ୍ନ କକ୍ଷପଥରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ପାଇଁ ଡିଜାଇନ୍ କରାଯାଇଛି।

ଏହି ମିଶନର ମୁଖ୍ୟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ମହାକାଶ ଯାନ ମଧ୍ୟରେ ସ୍ୱୟଂଚାଳିତ ଡକିଂ କରିବା। ଭବିଷ୍ୟତର ଉପଗ୍ରହ ସେବା ଅଭିଯାନ, ଭାରତର ନିଜସ୍ୱ ମହାକାଶ ଷ୍ଟେସନ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଏବଂ ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଚନ୍ଦ୍ର ଅନୁସନ୍ଧାନ ପ୍ରକଳ୍ପ ପାଇଁ ଏହି କ୍ଷମତା ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ।

ଏଥିପାଇଁ ମହାକାଶ ଯାନରେ ଏକ ଭିନ୍ନ ଜିଏନ୍ଏସ୍ଏସ୍ ଆଧାରିତ ସାଟେଲାଇଟ୍ ପୋଜିସନ୍ ସିଷ୍ଟମ୍ ରହିଛି। ଏହି ଉନ୍ନତ ନେଭିଗେସନ୍ ସିଷ୍ଟମ୍ ସହିତ ସେମାନଙ୍କର ଅର୍ବିଟାଲ୍ ଅପରେସନ୍ ସମୟରେ ସଠିକ୍ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଏବଂ ଗତିବିଧିକୁ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରେ।

ମିଶନ ଟାଇମଲାଇନ ଏବଂ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ

ୟୁ ଆର ରାଓ ସାଟେଲାଇଟ୍ ସେଣ୍ଟର (ୟୁଆରଏସସି)ର ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଏମ୍ ଶଙ୍କରନଙ୍କ କହିବାନୁଯାୟୀ, ଉତକ୍ଷେପଣ ସମୟରେ ଦ୍ଵିତୀୟ ଉପଗ୍ରହ ଅଲଗା ହେବାରେ ୩ ସେକେଣ୍ଡ ବିଳମ୍ବ ହୋଇଥିଲା। ଏହି ବିଳମ୍ବ ଯୋଗୁଁ ଦୁଇଟି ଉପଗ୍ରହ ପରସ୍ପରଠାରୁ ୩୦ କିଲୋମିଟର ଦୂରରେ ବିଚ୍ଛିନ୍ନ ହୋଇଯାଇଛନ୍ତି। ୨୦୨୪ ଡିସେମ୍ବର ୩୧ ତାରିଖ ସନ୍ଧ୍ୟା ସୁଦ୍ଧା ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଦୂରତା ପ୍ରାୟ ୨୦ କିଲୋମିଟରକୁ କମିବ। ଏହାପରେ ଇସ୍ରୋ ଇଞ୍ଜିନିୟରମାନେ ଏହି ପ୍ରବାହକୁ ରୋକିବା ପାଇଁ କାମ କରିବେ ଏବଂ ଉପଗ୍ରହଗୁଡ଼ିକୁ ସମାନ କକ୍ଷ ପଥରେ ବୁଲିବା ପାଇଁ ଅବସ୍ଥାପିତ କରିବେ।

ଉତକ୍ଷେପଣର ପ୍ରାୟ ଏକ ସପ୍ତାହ ପରେ ଡକିଂ କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ ହେବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଉଛି। ଡକିଂ ପ୍ରକ୍ରିୟା ପାଇଁ ଇଞ୍ଜିନିୟରମାନେ ୪ ଦିନ ଅପେକ୍ଷା କରିବେ। ୨୦୨୫ ଜାନୁଆରି ୭ ତାରିଖରେ ଚୂଡ଼ାନ୍ତ ଡକିଂ ସିକ୍ୱେନ୍ସ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେବ।

ଡକିଂ ପ୍ରକ୍ରିୟା ସମୟରେ ଚେଜର ୨୦ କିଲୋମିଟର ଦୂରତାରୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ ସ୍ଥଳରେ ପହଞ୍ଚିବ। ଦୁଇଟି ମହାକାଶ ଯାନ ମଧ୍ୟରେ ଆପେକ୍ଷିକ ବେଗ ଘଣ୍ଟାପ୍ରତି ମାତ୍ର ୦.୦୩୬ କିଲୋମିଟରକୁ ହ୍ରାସ ପାଇବ। ଏହା ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବୈଷୟିକ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ, କାରଣ ଉଭୟ ଏହି ଉପଗ୍ରହ ଦୁଇଟି ଏବେ ଘଣ୍ଟାପ୍ରତି ୨୮ ହଜାର ୮୦୦ କିଲୋମିଟରରୁ ଅଧିକ ବେଗରେ ପୃଥିବୀର ପରିକ୍ରମା କରୁଛନ୍ତି। 

ଡକିଂ ପରବର୍ତ୍ତୀ ପରୀକ୍ଷଣ

ମହାକାଶ ଯାନର ଡକିଂ ସଫଳ ହେବା ପରେ ଏହା ଅନେକ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ କ୍ଷମତା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବ। ଏଥିରେ ବୈଦ୍ୟୁତିକ ଶକ୍ତି ହସ୍ତାନ୍ତର ଏବଂ ପେଲୋଡ୍ ପରିଚାଳନା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ରହିଛି। ଏହି ଅଭିଯାନ ଦୁଇ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଚାଲିବ, ଏହି ସମୟରେ ଇସ୍ରୋ ଅନେକ ପରୀକ୍ଷଣ କରିବାକୁ ଯୋଜନା କରିଛି।

ସ୍ପେଡେକ୍ସ ମିଶନରେ ୨୪ଟି ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ପେଲୋଡ୍ ସାମିଲ ରହିଛି। ଏଥିମଧ୍ୟରୁ ଅଧିକାଂଶ ପେଲୋଡରେ ଭାରତୀୟ ଷ୍ଟାର୍ଟଅପ୍ ଏବଂ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ ଦ୍ୱାରା ବିକଶିତ ଅଭିନବ ଜ୍ଞାନକୌଶଳ ସାମିଲ ରହିଛି। ଏହି ସହଯୋଗ ଭାରତର ମହାକାଶ ଜ୍ଞାନକୌଶଳ ସାମର୍ଥ୍ୟକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖାଯାଇଛି।

ଭାରତର ମହାକାଶ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ପାଇଁ ଏକ ଆଗୁଆ ପଦକ୍ଷେପ

ସ୍ପେଡେକ୍ସ ମିଶନ ସଫଳ ହେଲେ, ମହାକାଶ ଡକିଂ ଟେକ୍ନୋଲୋଜିରେ ଦକ୍ଷ ରାଷ୍ଟ୍ରମାନଙ୍କର ଏକ ଏଲିଟ୍ ଗ୍ରୁପ୍ ମଧ୍ୟରେ ଭାରତକୁ ସ୍ଥାନିତ ହେବ। ବର୍ତ୍ତମାନ କେବଳ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା, ରୁଷିଆ ଏବଂ ଚୀନ୍ ପାଖରେ ଏହି ଉନ୍ନତ କ୍ଷମତା ରହିଛି।

ସ୍ପେଡେକ୍ସର ସଫଳତା କେବଳ ବିଶ୍ୱ ମହାକାଶ ସମୁଦାୟରେ ଭାରତର ସ୍ଥିତିକୁ ବଢ଼ାଇ ନାହିଁ। ବରଂ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ମହାକାଶ ଅନୁସନ୍ଧାନରେ ଭବିଷ୍ୟତର ସହଯୋଗୀ ପ୍ରୟାସ ପାଇଁ ଭିତ୍ତିଭୂମି ମଧ୍ୟ ସ୍ଥାପନ କରିଛି। ମହାକାଶ ବିଜ୍ଞାନ ଓ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଭାରତର ଆକାଂକ୍ଷା ପାଇଁ ଏହି ସଫଳତା ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପଦକ୍ଷେପ।

Tags: #SpadexMission #SpaceDocking #SpaceTechnology #ISRO #India