ଓଡ଼ିଶାଲାଇଭ୍ ବ୍ୟୁରୋ
ନିଜ ମନସ୍କାମନା ପୂରଣ ପାଇଁ ଭକ୍ତମାନେ ଭଗବାନଙ୍କ ପାଖରେ ମାନସିକ ରଖି ବିଭିନ୍ନ ଜିନିଷ ଦାନ କରିଥାନ୍ତି, ତେବେ କାହିଁକି ତିରୁପତି ବାଲାଜୀ ମନ୍ଦିରରେ କେଶ ଦାନ କରନ୍ତି ଭକ୍ତ?
ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶରେ ଅବସ୍ଥିତ ତିରୁପତି ବାଲାଜୀ ମନ୍ଦିର ବିଶ୍ୱର ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ ଦର୍ଶନୀୟ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ସ୍ଥାନ ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ। ପ୍ରତିବର୍ଷ ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଭକ୍ତ ଏହି ପବିତ୍ର ସ୍ଥାନକୁ ଆଶୀର୍ବାଦ ନେବା ସହ ପୂଜାର୍ଚ୍ଚନା କରିବା ପାଇଁ ଆସିଥାନ୍ତି। ଏଠାରେ ପ୍ରଚଳିତ ଅନେକ ରୀତିନୀତି ମଧ୍ୟରୁ କେଶ ଦାନ କରିବାର ପରମ୍ପରା ଏହାର ଗଭୀର ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଏବଂ ସାଂସ୍କୃତିକ ମହତ୍ତ୍ୱ ପାଇଁ ବେଶ ଖ୍ୟାତ।
ତେବେ ଏହି ଅନନ୍ୟ ପରମ୍ପରାକୁ ନେଇ ଏବେ ବିତର୍କ ଓ ଉତ୍କଣ୍ଠା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି, ଯାହା ଏହାକୁ ମନ୍ଦିରର ପରମ୍ପରାର ଏକ ଆକର୍ଷଣୀୟ ଦିଗରେ ପରିଣତ କରିଛି।
ଉପାସନାର ରୀତିନୀତି
ତିରୁପତି ବାଲାଜୀ ମନ୍ଦିରରେ କେଶ ଦାନ କରିବା ଏକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ପୂଜା ଏବଂ କୃତଜ୍ଞତା ଭାବରେ ଦେଖା ଯାଇଯାଏ। ଭଗବାନ ଭେଙ୍କଟେଶ୍ୱର (ବାଲାଜୀ)ଙ୍କ ନିକଟରେ ସମର୍ପଣ ଓ ନମ୍ରତାର ପ୍ରତୀକାତ୍ମକ ଭାବରେ ଭକ୍ତମାନେ ପ୍ରାୟତଃ ଲଣ୍ଡା ହୋଇଥାନ୍ତି। ଏହି କାର୍ଯ୍ୟ ସାଧାରଣତଃ ଭକ୍ତଙ୍କ ଇଚ୍ଛା ପୂରଣ ହେବା ପରେ କରାଯାଏ।
କେଶ ଦାନ ପାପର ଶୁଦ୍ଧି ଏବଂ ଜୀବନରେ ଏକ ନୂତନ ଆରମ୍ଭ ବୋଲି ଭକ୍ତଙ୍କର ବିଶ୍ଵାସ ରହିଆସିଛି। ଉଭୟ ପୁରୁଷ ଏବଂ ମହିଳା ଏହି ରୀତିନୀତି ପାଳନ କରିଥାନ୍ତି, ଯାହା ଲିଙ୍ଗକୁ ଅତିକ୍ରମ କରୁଥିବା ଏକ ଏକତ୍ରୀକରଣ ଅଭ୍ୟାସରେ ପରିଣତ ହୁଏ।
ପ୍ରାଚୀନ ବିଶ୍ୱାସ ଓ କିମ୍ବଦନ୍ତୀ
ଏହି ରୀତିନୀତିର ଉତ୍ପତ୍ତି ପୁରାଣରେ ବିଶଦ ଭାବରେ ବର୍ଣ୍ଣିତ। ଏକ ଲୋକପ୍ରିୟ କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ଅନୁଯାୟୀ, ଏକଦା ଭଗବାନ ବାଲାଜୀଙ୍କ ଉପରେ ପିମ୍ପୁଡ଼ିମାନଙ୍କର ଏକ ପର୍ବତ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା। ପିମ୍ପୁଡ଼ିମାନଙ୍କୁ ଦେଖି ଏକ ଗାଈ ସେମାନଙ୍କୁ ପ୍ରତିଦିନ କ୍ଷୀର ଖାଇବାକୁ ଦେବା ଆରମ୍ଭ କଲା। ଗାଈର ମାଲିକ ଏହି କାର୍ଯ୍ୟ ବିଷୟରେ ଜାଣି ନପାରି କ୍ରୋଧରେ ଗାଈକୁ କୁରାଢ଼ିରେ ପିଟିଥିଲେ। ଦୁର୍ଭାଗ୍ୟବଶତଃ ଏହି ଘଟଣାରେ ଭଗବାନ ବାଲାଜୀ ଆହତ ହେବା ସହ ତାଙ୍କର କିଛି କେଶ ଖସି ଯାଇଥିଲା।
ଏହା ଦେଖି ନୀଳା ଦେବୀ ନାମକ ଭକ୍ତ ଦେବତାଙ୍କ କ୍ଷତକୁ ଘୋଡ଼ାଇବା ପାଇଁ ନିଜର କେଶ ବଳି ଦେଇଥିଲେ। ଭଗବାନ ବାଲାଜୀ ନୀଳା ଦେବୀଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟରେ ପ୍ରସନ୍ନ ହୋଇ କହିଥିଲେ କେଶ ମଣିଷ ଶରୀରର ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟକୁ ବୃଦ୍ଧି କରେ। ଏହା ସବୁ ମଣିଷଙ୍କ ପାଇଁ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ। କେଶ ଦାନ କରିଥିବାରୁ ନୀଳା ଦେବୀଙ୍କ ମନସ୍କାମନା ପୂରଣ ପାଇଁ ଆଶୀର୍ବାଦ କରିଥିଲେ ଭଗବାନ ପାଲାଜୀ।
ସେବେଠାରୁ ଭକ୍ତି ଓ ତ୍ୟାଗର ପ୍ରତୀକ ଭାବେ ଦେବତାଙ୍କୁ କେଶ ଅର୍ପଣ କରିବାର ପରମ୍ପରା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା କୁହାଯାଏ। ବିଶ୍ୱାସ ରହିଛି ଯେ ଯେଉଁମାନେ ତିରୁବତି ବାଲାଜୀଙ୍କ ମନ୍ଦିରରେ କେଶ ଦାନ କରନ୍ତି ସେମାନଙ୍କୁ ମା’ ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କ ଆଶୀର୍ବାଦ ମିଳିଥାଏ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କର ମନସ୍କାମନା ପୂରଣ ହୋଇଥାଏ।
ଆଧୁନିକ ଅଭ୍ୟାସ
ସାମ୍ପ୍ରତିକ ସମୟରେ ବାଲାଜୀଙ୍କ ନିକଟରେ କେଶ ଦାନର ପରମ୍ପରା ବୃଦ୍ଧି ପାଇବାରେ ଲାଗିଛି। ପ୍ରତିବର୍ଷ ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଭକ୍ତ ମନ୍ଦିର ପରିସରରେ ଲଣ୍ଡା ହୋଇଥାନ୍ତି। ଫଳରେ ବିପୁଳ ପରିମାଣର କେଶ ସଂଗୃହୀତ ହୋଇଥାଏ। ବାର୍ଷିକ ପ୍ରାୟ ୫୦୦ରୁ ୬୦୦ ଟନ୍ ମାନବ କେଶ ଏହି ମନ୍ଦିରରୁ ସଂଗ୍ରହ କରାଯାଏ ବୋଲି ଏକ ରିପୋର୍ଟରୁ ଜଣାପଡ଼ିଛି।
ସଂଗୃହୀତ କେଶକୁ ବିକ୍ରି କରାଯାଉଛି। ଏହି କେଶକୁ ଅନଲାଇନରେ ନିଲାମ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ଏହାର ଗୁଣବତ୍ତା ଏବଂ ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଆଧାରରେ ବର୍ଗୀକରଣ କରିବା ପାଇଁ ମନ୍ଦିରରେ ଏକ ଶୃଙ୍ଖଳିତ ପ୍ରକ୍ରିୟା ରହିଛି। ଏହି କେଶ ବିକ୍ରିରୁ ଆଦାୟ ହେଉଥିବା ରାଜସ୍ୱ ମନ୍ଦିର ପରିଚାଳନା କାର୍ଯ୍ୟରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଯୋଗଦାନ ଦେଇଥାଏ।
ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଓ ସାଂସ୍କୃତିକ ପ୍ରଭାବ
ଭକ୍ତମାନଙ୍କ ପାଇଁ ମନ୍ଦିରରେ କେଶ ଦାନ କରିବା ଏକ ପରମ୍ପରା ଠାରୁ ଅଧିକ, ଏହା ଏକ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଯାତ୍ରା। ଏହା ନମ୍ରତା, ନିଃସ୍ୱାର୍ଥପରତା ଏବଂ ଦିବ୍ୟସତ୍ତାଙ୍କ ସହିତ ଗଭୀର ସମ୍ପର୍କର ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କରେ। ଏହି ଅଭ୍ୟାସ ଏକ ସାଂସ୍କୃତିକ ଏବଂ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ କେନ୍ଦ୍ର ଭାବରେ ମନ୍ଦିରର ଭୂମିକା ଉପରେ ମଧ୍ୟ ଆଲୋକପାତ କରେ। ବିଭିନ୍ନ ପୃଷ୍ଠଭୂମିର ଲୋକଙ୍କୁ ବିଶ୍ୱାସରେ ଏକାଠି କରେ।
ତିରୁପତି ବାଲାଜୀ ମନ୍ଦିରର କେଶ ଦାନ ବିଧି ବିଶ୍ୱାସ ଓ ଭକ୍ତିର ସ୍ଥାୟୀ ଶକ୍ତିର ପ୍ରମାଣ। ଏହା ଆଧୁନିକ ପରମ୍ପରା ସହିତ ପ୍ରାଚୀନ କିମ୍ବଦନ୍ତୀଗୁଡ଼ିକୁ ଯୋଡ଼ିଥାଏ। ଏହା ବିଶ୍ୱବ୍ୟାପୀ ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଭକ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ଅର୍ଥପୂର୍ଣ୍ଣ ଅନୁଭୂତି ସୃଷ୍ଟି କରେ।
Tags: #TirupatiBalajiTemple #HairDonation #AndhraPradesh #India #Tradition
