ଭାସ୍କର ପରିଚ୍ଛା
ଦେଶ ତଥା ରାଜ୍ୟର ସାମାଜିକ ଓ ଅର୍ଥନୈତିକ ବିକାଶରେ କୃଷି ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥାଏ। ଓଡ଼ିଶାର ଅର୍ଥନୀତିରେ କୃଷି କ୍ଷେତ୍ରର ବିଶେଷ ପ୍ରଭାବ ରହିଛି। ତେବେ କିଛି ବର୍ଷ ହେବ ପୂର୍ବ ଭାରତର ଏକ କୃଷି ପ୍ରଧାନ ରାଜ୍ୟ କୁହାଯାଉଥିବା ଆମ ଓଡ଼ିଶାରେ କୃଷି କ୍ଷେତ୍ରର ହ୍ରାସ ହେଉଥିବା ଦେଖାଦେଇଛି। ଏଥିପାଇଁ ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ କାରଣ ଦାୟୀ। ପରିବେଶର ଅବକ୍ଷୟ, ଚାଷ ପ୍ରତି ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କ ଅନାଗ୍ରହ, ନୀତି ପରିବର୍ତ୍ତନ ଏବଂ ଅନ୍ୟ କିଛି ବ୍ୟବସ୍ଥାଗତ ତ୍ରୁଟିକୁ ବି ଦାୟୀ କରାଯାଇପାରେ।
ଓଡ଼ିଶାରେ କୃଷି କ୍ଷେତ୍ର ହ୍ରାସ ହେବାର ଏକ ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ହେଉଛି ପରିବେଶର ଅବନତି। ଜଙ୍ଗଲ ନଷ୍ଟ ହେବା ଏବଂ ଅନୁପଯୁକ୍ତ ଜମି ପରିଚାଳନା ଅଭ୍ୟାସ ସହିତ ରାଜ୍ୟର ବିସ୍ତୃତ ଉପକୂଳବର୍ତ୍ତୀ ଅଞ୍ଚଳରେ ମୃତ୍ତିକା କ୍ଷୟ ଏବଂ ପୁଷ୍ଟିକର ଖାଦ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ହ୍ରାସ ପାଇଛି। ଏହା କୃଷି ଜମିର ଉର୍ବରତା ଉପରେ କ୍ଷତିକାରକ ପ୍ରଭାବ ପକାଇବା ଦ୍ଵାରା କୃଷକମାନଙ୍କ ଉତ୍ପାଦକ ଶକ୍ତି ବଜାୟ ରଖିବାକଷ୍ଟକର ହୋଇପଡ଼ିଛି।
କୃଷି କାର୍ଯ୍ୟକଳାପକୁ ସମର୍ଥନ କରିବା ପାଇଁ ଓଡ଼ିଶାରେ ଉପଯୁକ୍ତ ଭିତ୍ତିଭୂମିର ଅଭାବ ରହିଛି। ଜଳସେଚନ ସୁବିଧା, ସଂରକ୍ଷଣ ସୁବିଧା, ବ୍ୟବସାୟୀକ ସେବା ଓ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ଅଭାବରୁ ଚାଷୀଙ୍କ ଫସଲକୁ ଫଳପ୍ରଦ ଭାବରେ ଉତ୍ପାଦନ ତଥା ସଂରକ୍ଷଣ କରିବାରେ ବାଧା ସୃଷ୍ଟି କରିଛି। ଖାଲି ସେତିକି ନୁହେଁ, କୃଷିଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟ ରପ୍ତାନି ପାଇଁ ଦକ୍ଷ ପରିବହନ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଅନୁପସ୍ଥିତି ଏବଂ କୃଷିଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟର ବିମୁଦ୍ରୀକରଣ ବି ଚାଷ କାମ ପାଇଁ ବାଧା ସୃଷ୍ଟି କରିଛି।
ନୀତି ପରିବର୍ତ୍ତନ ମଧ୍ୟ ଓଡ଼ିଶାରେ କୃଷି ହ୍ରାସ ହେବାର ଅନ୍ୟ ଏକ କାରଣ ପାଲଟିଛି। ଅର୍ଥନୀତିର ଉଦାରୀକରଣ ଅନ୍ୟ ଶିଳ୍ପ ପାଇଁ ନୂତନ ବଜାର ଏବଂ ସୁଯୋଗ ଖୋଲିଛି। ଫଳସ୍ୱରୂପ କୃଷକମାନେ ଋଣ, ସବସିଡି ଏବଂ ତାଲିମ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ପାଇବାରେ ଅସୁବିଧାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଛନ୍ତି। ଏହିସବୁ ସୁବିଧା ଓ ଅନୁକୂଳ ସ୍ଥିତି ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ ସହାୟକ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ଚାଷୀର ଆର୍ଥିକ ଉନ୍ନତି ତଥା ଫସଲ ଅମଳ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ଜରୁରୀ ହୋଇଥାଏ।
ଏହା ଏକ ଜଣାଶୁଣା କଥା ଯେ, ବିଗତ କିଛି ବର୍ଷ ଧରି ଓଡ଼ିଶାର ବିଶେଷ କରି ଉପକୂଳ ଅଞ୍ଚଳରେ ଚାଷ କାମ କମିଛି। ଏହାର ମୁଖ୍ୟ କାରଣ କୃଷି ଶ୍ରମିକଙ୍କ ଅଭାବ। ଶ୍ରମିକ ନମିଳିବା କାରଣରୁ ଅଧିକ ମାତ୍ରାରେ ଚାଷ ହୋଇ ପାରୁନାହିଁ। ପରିସ୍ଥିତି ଏଭଳି ହୋଇଛି ଯେ ଉପକୂଳ ଜିଲ୍ଲା ଗୁଡ଼ିକରେ ପଡ଼ୋଶୀ ରାଜ୍ୟରୁ ଶ୍ରମିକ ଆସି କୃଷି କାମ କରୁଛନ୍ତି।
ଅନ୍ୟ ଏକ ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ କଥା ହେଲା ରାସ୍ତା କଡ଼ରେ ଥିବା ଚାଷ ଜମିକୁ ବ୍ୟାପକ ପରିମାଣରେ ଘରବାଡ଼ି ଓ ଦୋକାନ ବଜାର ନିର୍ମାଣ ଓ ରାସ୍ତା ପ୍ରଶସ୍ତକରଣ ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଉଛି। ଫଳରେ କୃଷି ତାହାର ପ୍ରାସଙ୍ଗିକତାକୁ ହରାଇ ବସିଛି।
ଉପକୂଳ ଓଡ଼ିଶାରେ କୃଷିର ହ୍ରାସ ରାଜ୍ୟର ଅର୍ଥନୀତି ପାଇଁ ସୁଦୂରପ୍ରସାରୀ ପ୍ରଭାବ ପକାଇଆସିଛି। ରାଜ୍ୟର ଜିଡିପିରେ କୃଷି ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଯୋଗଦାନକାରୀ ଏବଂ ଜନସଂଖ୍ୟାର ଏକ ବୃହତ ବିଭାଗକୁ ରୋଜଗାର ଯୋଗାଇଥାଏ। କୃଷି ଉତ୍ପାଦନରେ ହ୍ରାସ ଯୋଗୁଁ ନିଯୁକ୍ତି ସୁଯୋଗ ହ୍ରାସ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଅସୁବିଧା ଦେଖିବାକୁ ମିଳୁଛି।
ଉପକୂଳ ଓଡ଼ିଶାରେ କୃଷିର ଅବନତିକୁ ଦୂର କରିବା ପାଇଁ ସରକାର ବିଭିନ୍ନ ଦିଗ ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେବା ଆବଶ୍ୟକ। ସର୍ବପ୍ରଥମେ, ପରିବେଶର ପୁନରୁଦ୍ଧାର ଏବଂ ସଂରକ୍ଷଣ, ସ୍ଥାୟୀ ଜମି ପରିଚାଳନା ପ୍ରଣାଳୀ ଏବଂ ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦର ସୁରକ୍ଷା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ ଉଦ୍ୟମ କରାଯିବା ଦରକାର।
ଦ୍ୱିତୀୟତଃ କୃଷି ଓ କୃଷକମାନଙ୍କ ଭିତରେ ଆଗ୍ରହ ଓ ଉତ୍ପାଦକତାରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି। କୃଷି ଯୋଗୁଁ ହିଁ ଖାଦ୍ୟ ନିରାପତ୍ତା ସମ୍ଭବ ହୋଇଥାଏ। ଏଥିପାଇଁ ଜଳସେଚନ ଏବଂ ସଂରକ୍ଷଣ ସୁବିଧାଗୁଡ଼ିକରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବିନିଯୋଗ କରାଯିବା ଦରକାର।
ଅଧିକନ୍ତୁ, କୃଷକମାନଙ୍କୁ ସହାୟତା ଯୋଗାଇବା ଏବଂ କୃଷି କାର୍ଯ୍ୟକଳାପକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରିବା ପାଇଁ ନୀତି ପରିବର୍ତ୍ତନଗୁଡ଼ିକ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବା। କୃଷକମାନଙ୍କୁ ଉତ୍ପାଦକତା ଏବଂ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତାକୁ ବଢ଼ାଇବା ପାଇଁ ସହଜ ଋଣ, ସବସିଡି ଏବଂ ତାଲିମ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ। ଏଥିସହ କୃଷିଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟ ପାଇଁ ବଜାର ସଂଯୋଗ ତଥା ରପ୍ତାନି ସୁଯୋଗ, କୃଷକଙ୍କ ଆୟ ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ଉପକୂଳର ସାମଗ୍ରିକ ଅର୍ଥନୀତିକୁ ସୁଗମ କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରୟାସ କରାଯିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି।
ପରିଶେଷରେ, ଓଡ଼ିଶାରେ ଚାଷ କାମ କମିବା ଏକ ଜଟିଳ ପ୍ରସଙ୍ଗ ଯାହା ତୁରନ୍ତ ଧ୍ୟାନ ଆବଶ୍ୟକ କରୁଛି। ଭିତ୍ତିଭୂମିରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିବା ମାନସିକତାରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଏବଂ ସହାୟକ ନୀତି ପ୍ରଣୟନ କରି ହ୍ରାସ ପାଉଥିବା ଧାରାକୁ ଓଲଟାଇଲେ ଯାଇ ରାଜ୍ୟରେ କୃଷି ତାହାର ପୂର୍ବ ଗୌରବ ଫେରି ପାଇବ ଓ ଏକ ସ୍ଥାୟୀ ତଥା ସମୃଦ୍ଧ କୃଷି କ୍ଷେତ୍ର ନିଶ୍ଚିତ କରାଯାଇ ପାରିବ।
(ଲେଖକ ଜଣେ ବରିଷ୍ଠ ସାମ୍ବାଦିକ ତଥା ଓଡ଼ିଶାଲାଇଭ୍ର ପରାମର୍ଶଦାତା ସମ୍ପାଦକ)
Tags: #Agriculture #Farmers #AgriSector #AgriEconomy #Odisha
