କେଦାର ମିଶ୍ର
ମହାନଦୀକୁ ନେଇ ଆମେ ଯେତିକି ଚିତ୍କାର ଶୁଣୁଛୁ, ମହାନଦୀକୁ ନେଇ ଆମର ଅଜ୍ଞତା ମଧ୍ୟ ସେତିକି ବାରି ହୋଇପଡୁଛି। ଯେଉଁମାନେ ମହାନଦୀ ବିଷୟରେ ଗଳାଫଟାଇ ଭାଷଣ ଦେଉଛନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କ ପାଖରେ ବାସ୍ତବ ମହାନଦୀର ଚିତ୍ର ଆଜି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପହଞ୍ଚିପାରିନାହିଁ।
ଛତିଶଗଡ଼ ଏବଂ ଓଡ଼ିଶାର ବିବାଦକୁ ନେଇ ଯେଉଁ ରାଜନୈତିକ ଘୂର୍ଣ୍ଣିଝଡ଼ ଏବେ ଚାଲିଛି, ତା’ ପଛରେ ମହାନଦୀର ବାସ୍ତବତା ଅପେକ୍ଷା ରାଜନୀତିର ଚକ୍ରାନ୍ତ ଜଳଜଳ ହୋଇ ଦିଶିଯାଉଛି। ତେବେ ମହାନଦୀର ସତ୍ୟ କ’ଣ ?
ଛତିଶଗଡ଼ ସରକାର ଯଦି ମହାନଦୀର ଜଳକୁ ଅଟକ ରଖନ୍ତି, ତା’ହେଲେ ମହାନଦୀ ମରିଯିବ କି? କେବଳ ହୀରାକୁଦ ନଦୀବନ୍ଧର ଜଳକୁ ଆଶ୍ରା କରି ମହାନଦୀ ଚିରସ୍ରୋତା ହୋଇ ପ୍ରବାହମାନ ହେଉଛି କି? ପ୍ରଶ୍ନ ଅନେକ ଅଛି। ଉତ୍ତର ରାଜନୀତିର କୋଳାହଳ ଭିତରେ ହଜିଯାଉଛି। ତେଣୁ ମହାନଦୀକୁ ନେଇ ଏକ ଅନୁସନ୍ଧାନୀ ଦୃଷ୍ଟିର ଆବଶ୍ୟକତା ଆଜି ସବୁଠୁ ବେଶୀ।
ନଦୀ ସବୁବେଳେ ଶାନ୍ତି, ସୌହାର୍ଦ୍ଦ୍ୟ ଓ ସମତାର ବାର୍ତ୍ତା ଦେଇଥାଏ। ଗତ ଷାଠିଏ ବର୍ଷ ଧରି ମହାନଦୀ ଛତିଶଗଡ଼ ଓ ଓଡ଼ିଶାର ଜୀବନରେଖା ଭାବରେ ପ୍ରବାହିତ ହୋଇଚାଲିଛି। ଏହାକୁ ନେଇ କେବେ କୌଣସି ବିବାଦ ଆମେ ଶୁଣିନଥିଲୁ। ପ୍ରଥମଥର ପାଇଁ ଏ ବିବାଦ ଯେତେବେଳେ ରାଜନୈତିକ ଉଗ୍ରରୂପ ଧାରଣ କରୁଛି, ସେତେବେଳେ ମହାନଦୀର ସତ୍ୟକୁ ଖୋଜି ବାହାର କରିବା ନିତାନ୍ତ ଜରୁରୀ। ଏ ସମ୍ପର୍କରେ ଏକ ତଥ୍ୟ ସମ୍ବଳିତ ରିପୋର୍ଟ୍:
୧. ମହାନଦୀ ସମ୍ପର୍କରେ ପ୍ରଥମ ବଡ଼ ତଥ୍ୟଟି ହେଲା, ଏହାର ଜନ୍ମ ଛତିଶଗଡ଼ରେ କିନ୍ତୁ ଏହାର ଯୌବନ ଓ ମହାସଙ୍ଗମ ଓଡ଼ିଶାରେ। ୮୫୧ କିଲୋମିଟର ଦୀର୍ଘ ମହାନଦୀର ମାତ୍ର ୨୮୬ କିଲୋମିଟର ଛତିଶଗଡ଼ ଭିତରେ ପ୍ରବାହିତ ହେଉଥିବାବେଳେ ବାକି ୫୬୫ କିଲୋମିଟର ଏହା ଓଡ଼ିଶା ଭିତରଦେଇ ବହୁଛି। ତେବେ ଓଡ଼ିଶାରେ ଆହୁରି ଅନେକ ବଡ଼ ନଦୀର ଉପତ୍ୟକା ଓ ଅବବାହିକା ରହିଥିବାବେଳେ ଛତିଶଗଡ଼ ପାଇଁ ମହାନଦୀ ହେଉଛି ଏକମାତ୍ର ପ୍ରାଣରେଖା। ଯଦିଓ ଗଙ୍ଗା, ଗୋଦାବରୀ ଓ ଇନ୍ଦ୍ରାବତୀର ବେସିନ୍ ଛତିଶଗଡ଼ରେ ରହିଛି, ତଥାପି ମହାନଦୀ ବ୍ୟତୀତ ଛତିଶଗଡ଼ର ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଚାରା ନାହିଁ। ଛତିଶଗଡ଼ର ମୋଟ ଜଳସମ୍ବଳର ୫୮.୪୮% ଜଳସମ୍ପଦର ମହାନଦୀ ଓ ତା’ର ଶାଖା ନଦୀଗୁଡ଼ିକରେ ରହିଛି।
୨. ଧନ୍ୱନ୍ତରୀ ଜିଲ୍ଲାରୁ ବାହାରିଲା ପରେ ମହାନଦୀ କ୍ରମଶଃ ଶିବ୍ନାଥ୍, ଅର୍ପା, ହଁସଦେଓ , ସନ୍ଦର୍, ଜୋଙ୍କ୍, କେଲୋ ଓ ଇବ୍ ନଦୀର ସଂଯୋଗରେ ନିଜ ପ୍ରବାହକୁ ବିଶାଳ କରିଛି। ହୀରାକୁଦ ପୂର୍ବରୁ ଏହିସମସ୍ତ ନଦୀ ମହାନଦୀର ଜଳସ୍ତରକୁ ଚିରସ୍ରୋତା କରିଛନ୍ତି। ୧୯୪୮ରେ ଯେତେବେଳେ ହୀରାକୁଦ ବୃହତ୍ ନଦୀ ଜଳବନ୍ଧର ପରିକଳ୍ପନା କରାଗଲା, ସେତେବେଳେ ଏହିସବୁ ନଦୀର ଜଳପ୍ରବାହକୁ ହୀରାକୁଦଠାରେ ବାନ୍ଧି ରଖିବାର ଉଦ୍ୟମ କରାଗଲା। ୧୯୫୭ରେ ହୀରାକୁଦ ନଦୀବନ୍ଧ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ହେଲା। ହୀରାକୁଦ ନଦୀବନ୍ଧର କ୍ୟାଚମେଣ୍ଟ୍ ବା ଜଳଧାରଣ କ୍ଷେତ୍ରର ୮୭% ଛତିଶଗଡ଼ ରାଜ୍ୟରେ ରହିଛି। ତେଣୁ ହୀରାକୁଦ ନିର୍ମାଣରେ ଛତିଶଗଡ଼ର ଭୂମି ଓ ଜଳ ବିନିଯୋଗ ହୋଇଥିବାସ୍ଥଳେ ଏହାର ଲାଭ ଓଡ଼ିଶାକୁ ମିଳିଛି। ସର୍ବାଧିକ ଜଳ ଓ ଜଳବିଦ୍ୟୁତ୍ ଆମେ ଓଡ଼ିଶାବାସୀ ଭୋଗ କରିଆସିଛୁ। ବିଭିନ୍ନ ସମୟରେ ପୂର୍ବତନ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ ସରକାର ଓ ଏବେର ଛତିଶଗଡ଼ ସରକାର ହୀରାକୁଦରୁ କିଛି ଲାଭ ନେବା ପାଇଁ ଉଦ୍ୟମ କରିଛନ୍ତି, ଯାହାକି ଆମେ କରେଇ ଦେଇନାହୁଁ।
୩. ୨୦୦୦ ମସିହାରେ ଯେତେବେଳେ ଛତିଶଗଡ଼ ରାଜ୍ୟ ଗଠିତ ହେଲା, ତା’ପରେ ଛତିଶଗଡ଼ ସରକାର ମହାନଦୀର ଜଳକୁ ଜଳସେଚନ ତଥା ଶିଳ୍ପ କ୍ଷେତ୍ରରେ ବ୍ୟବହାର କରିବା ପାଇଁ ବ୍ୟାପକ ଯୋଜନା ପ୍ରସ୍ତୁତ କଲେ। ୨୦୦୦ ମସିହାଠାରୁ ଆଜି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଓଡ଼ିଶା ଏବଂ ଛତିଶଗଡ଼ରେ ରାଜନୈତିକ ସ୍ଥିରତା ରହିଛି। ୨୦୦୦ ମସିହାରୁ ଓଡ଼ିଶାରେ ନବୀନ ପଟ୍ଟନାୟକ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ରହିଥିବାବେଳେ ୨୦୦୩ ମସିହାରୁ ରମଣ ସିଂହ ଛତିଶଗଡ଼ର ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଦାୟିତ୍ୱ ତୁଲାଉଛନ୍ତି। ରମଣ ସିଂହ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଥିବା ସମୟରେ ମହାନଦୀ ଓ ଏହାର ଶାଖାନଦୀଗୁଡ଼ିକରେ ଶତାଧିକ ପ୍ରକଳ୍ପ ଆରମ୍ଭ କରାଯାଇଛି। ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ତାଙ୍କ ନିଜ ୱେବସାଇଟରେ ମହାନଦୀକୁ ନେଇ ତାଙ୍କ ସ୍ୱପ୍ନ ବିଷୟରେ ସ୍ପଷ୍ଟ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି। ଗତ କିଛି ବର୍ଷ ଭିତରେ ଚାରୋଟି ବୃହତ୍ ବନ୍ଧ, ଚାରୋଟି ମଧ୍ୟମ ଧରଣର ବନ୍ଧ ଓ ୨୯୮ଟି କ୍ଷୁଦ୍ର ବନ୍ଧ ଛତିଶଗଡ଼ ସରକାର ନିର୍ମାଣ କରିଛନ୍ତି ।
୪. ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ଜଳସମ୍ପଦ ବିଭାଗର ସୂଚନା ଅନୁସାରେ ମହାନଦୀ ଓ ଏହାର ଶାଖାନଦୀଗୁଡ଼ିକରେ ୨୫୩ଟି ବନ୍ଧ ରହିଥିବାବେଳେ ସେଥିରୁ ଛତିଶଗଡ଼ରେ ୧୬୪ଟି ଓ ଓଡ଼ିଶାରେ ୧୮୯ଟି ବନ୍ଧ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଛି। ମହାନଦୀ ଓ ଏହାର ଶାଖାନଦୀଗୁଡ଼ିକରେ ମୋଟ ୨୮ଟି ବ୍ୟାରେଜ୍ ରହିଥିବାବେଳେ ୧୪ଟି ଓଡ଼ିଶାରେ ଓ ୧୪ଟି ଛତିଶଗଡ଼ରେ ରହିଛି। ସେହିପରି ଚାରୋଟି ଜଳବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରକଳ୍ପରୁ ତିନୋଟି ଛତିଶଗଡ଼ରେ ଥିବାବେଳେ ଗୋଟିଏ ମାତ୍ର ଓଡ଼ିଶାରେ ରହିଛି।
୫. ମହାନଦୀର ମୂଳ ପ୍ରବାହ ୨୮୬ କିଲୋମିଟର ସହିତ ଏହାର ଶାଖା ନଦୀମାନଙ୍କର ପ୍ରବାହକୁ ମିଶେଇ ଦେଇ ଆମେ ଯଦି ଏକ ହାରାହାରି ହିସାବ କରିବା, ତା’ହେଲେ ଛତିଶଗଡ଼ରେ ସରକାର ପ୍ରତି ଗୋଟିଏ କିଲୋମିଟରରେ ଗୋଟିଏ ପ୍ରକଳ୍ପ ତିଆରି କରୁଛନ୍ତି। ଏକ ଉଚ୍ଚାଭିଳାଷୀ ଯୋଜନା ନେଇ ବର୍ତ୍ତମାନ ଛତିଶଗଡ଼ରେ ଜଳସେଚିତ ଜମିର ପରିମାଣ ୧.୩୮ ନିୟୁତ ହେକ୍ଟରରୁ ୪.୩ ନିୟୁତ ହେକ୍ଟରକୁ ବଢାଇବାକୁ ସେମାନେ ଉଦ୍ୟମ କରୁଛନ୍ତି। ତେବେ ଏପ୍ରକାର ଉଦ୍ୟମ ମହାନଦୀର ପ୍ରାକୃତିକ ପ୍ରବାହକୁ କେବଳ ନଷ୍ଟ କରିବ ନାହିଁ, ସମୟକ୍ରମେ ଏହା ମହାନଦୀକୁ ଏକ ମୃତନଦୀ ଭାବରେ ରୂପାନ୍ତରିତ କରିବ। ଛତିଶଗଡ଼ ସରକାର ବର୍ତ୍ତମାନ ମହାନଦୀର ଜଳ ବ୍ୟବହାରକୁ ୭୫% ଜଳସେଚନ ପାଇଁ, ୧୮% ଶିଳ୍ପ ପାଇଁ ଓ ୬% ପାନୀୟ ଜଳ ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର କରୁଛନ୍ତି ବୋଲି କହୁଛନ୍ତି। ତେବେ ମହାନଦୀରେ ଯେଉଁସବୁ ପ୍ରକଳ୍ପ ହେଉଛି ସେଥିରୁ ୫୦%ରୁ ଅଧିକ ଜଳ ଆଗାମୀ ଦିନରେ ଶିଳ୍ପ ସଂସ୍ଥାମାନଙ୍କୁ ଦିଆଯିବ ବୋଲି ଜଣାପଡୁଛି ।
୬. ଉପରୋକ୍ତ ତଥ୍ୟ ଆଧାରରେ ଆମେ ଓଡ଼ିଶାର ସ୍ୱାର୍ଥ କଥା ଆମେ ଚିନ୍ତା କରିବା। ହୀରାକୁଦ ଜଳଭଣ୍ଡାରକୁ ଜଳପ୍ରବାହର ସ୍ଥିତି ଏହା ଦ୍ୱାରା ନିଶ୍ଚିତ ଭାବରେ ପ୍ରଭାବିତ ହେବ। ହୁଏତ ଅଣ-ମୌସୁମୀ ସମୟରେ ହୀରାକୁଦ ଜଳଭଣ୍ଡାରକୁ ଉପରମୁଣ୍ଡରୁ ବିଲକୁଲ୍ ପାଣି ନ ଆସିପାରେ। ଏହା ହୀରାକୁଦ ବନ୍ଧ ପାଇଁ ବଡ଼ ସମସ୍ୟା ସୃଷ୍ଟି କରିବ। ଏହା କେବଳ ଅନୁମାନର ବିଷୟ। ଓଡ଼ିଶା ସରକାର ଆଜିପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏହାକୁନେଇ କୌଣସି ପ୍ରକାରର ଠୋସ୍ ତଥ୍ୟ ରଖିନାହାନ୍ତି। ଯେଉଁ ସବୁ ପ୍ରକଳ୍ପ ଉପରମୁଣ୍ଡରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଉଛି, ତାହା ଯୋଗୁଁ କେତେ ପରିମାଣରେ ଜଳ ପ୍ରବାହ ବ୍ୟାହତ ହେବ, ତା’ର ସଠିକ୍ ତଥ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ପାଖରେ ନାହିଁ।
୭. ଓଡ଼ିଶା ସରକାର ଛତିଶଗଡ଼ର ପ୍ରକଳ୍ପଗୁଡ଼ିକ ସଂକ୍ରାନ୍ତରେ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅଜ୍ଞ ଥିଲେ ବୋଲି ଯାହା କହୁଛନ୍ତି, ତାହା ସବୁଠୁ ହାସ୍ୟାସ୍ପଦ। ଛତିଶଗଡ଼ ସରକାରଙ୍କ ନିଜସ୍ୱ ୱେବସାଇଟ୍, କେନ୍ଦ୍ର ଜଳ କମିଶନଙ୍କ ୱେବ୍ସାଇଟ୍ ତଥା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସୂତ୍ରରୁ ଏହି ସବୁ ତଥ୍ୟ ଖୁବ୍ ସହଜରେ ମିଳୁପାରୁଛି। ତେବେ ଓଡ଼ିଶା ସରକାରର ବାବୁମାନେ ଏବିଷୟରେ କେମିତି କିଛି ଜାଣିପାରିଲେ ନାହିଁ, ତାହା ଏ ପୃଥିବୀର ଅଷ୍ଟମ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ। କେଲୋ ପ୍ରକଳ୍ପ ସମ୍ପର୍କରେ ଓଡ଼ିଶା ସରକାରଙ୍କୁ ତଥ୍ୟ ଦିଆଯାଇନଥିଲା ବୋଲି ସଂସଦ ଗୃହରେ ବିଜେଡ଼ିର ନେତା ଭର୍ତ୍ତୃହରି ମହତାବ କହିଲେ। ସରକାରୀ ସ୍ତରରେ ଚିଠିପତ୍ର କିଏ କାହାକୁ ଦେଇଥିଲା, ସେ ବିଷୟରେ ଆମେ ଜାଣିନାହୁଁ। କିନ୍ତୁ ଏ ସମ୍ପର୍କିତ ସମସ୍ତ ତଥ୍ୟ ସର୍ବସାଧାରଣଙ୍କ ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ ଉପଲବ୍ଧ ହେଉଛି। ଓଡ଼ିଶା ସରକାର ମହାନଦୀର ଉପରମୁଣ୍ଡରେ କ’ଣ ଘଟୁଛି, ସେ ବିଷୟରେ ଆଖି ବୁଜି ବସିଥିଲେ କି ? ଛତିଶଗଡ଼ ସରକାର ନିଜ ଜଳସମ୍ପଦକୁ କେବେବି ବ୍ୟବହାର ନ କରି ଏହାକୁ ଓଡ଼ିଶାର ଅପଚୟ ପାଇଁ ଛାଡ଼ିଦେବେ ବୋଲି ଓଡ଼ିଶା ସରକାର କାହିଁକି ଭାବୁଛନ୍ତି ?
୮. ଅପଚୟ ଶବ୍ଦର ବ୍ୟବହାର ଏଥିପାଇଁ ଆମେ କରୁଛୁ ଯେ, ହୀରାକୁଦ ପରେ ମୁଣ୍ଡଳୀ ଓ ନରାଜ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମହାନଦୀର ଟୋପାଏ ପାଣିକୁ ମଧ୍ୟ ଆମେ ବ୍ୟବହାର କରୁନାହୁଁ। ହୀରାକୁଦ ପରେ ମହାନଦୀକୁ ଆହୁରି ଅନେକ ବଡ଼ ନଦୀ ପ୍ରବେଶ କରୁଛନ୍ତି। ହୀରାକୁଦ ତଳକୁ ଜୀରା, ଭେଡେନ୍, ଅଙ୍ଗ, ସୁକତେଲ୍, ତେଲ୍, ବାଘ, ସାଲୁଙ୍କୀ, ପିଲା ସାଲୁଙ୍କୀ, ମେହେରୁଣୀ ଇତ୍ୟାଦି ଅନେକ ନଦୀ ମହାନଦୀକୁ ପରିପୁଷ୍ଟ କରୁଛନ୍ତି। ମହାନଦୀ ସହିତ ତେଲ ନଦୀ ଓ ହାତୀ ନଦୀର ସଂଯୋଗକ୍ରମେ ଇନ୍ଦ୍ରାବତୀ ସହ ସଂଯୋଗ ସ୍ଥାପିତ ହେଉଛି। ମୁଣ୍ଡଳୀ ଓ ହୀରାକୁଦ ମଝିରେ ମହାନଦୀର ମୁଖ୍ୟସ୍ରୋତର ଜଳ ବିନିଯୋଗ ତ ହେଉନାହିଁ, ତା’ ସହିତ ଏହାର ଶାଖାନଦୀଗୁଡ଼ିକର ଜଳକୁ ମଧ୍ୟ ଆମେ ସଠିକ୍ ବିନିଯୋଗ କରିପାରୁନାହୁଁ। ମହାନଦୀର ଶାଖା ଓ ପ୍ରଶାଖା ନଦୀଗୁଡ଼ିକ ଯଥା ବାଘ, ବିରୂପା, ଡାହୁକା, ଭାର୍ଗବୀ, ହାତୀ, ଅଙ୍ଗ, ରାଜୁଆ, ସାଲୁଙ୍କୀ, ସୁକତେଲ୍ ଇତ୍ୟାଦି ନଦୀରେ କେତେକ ମଧ୍ୟମ ଧରଣର ପ୍ରକଳ୍ପ ଓଡ଼ିଶା ସରକାର କରିଛନ୍ତି। ତେବେ ଏହା ଜଳସେଚନ ଓ ବନ୍ୟା ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ପାଇଁ ଆଦୌ ଯଥେଷ୍ଟ ନୁହେଁ।
୯. ଓଡ଼ିଶାରେ ମହାନଦୀର ଜଳକୁ ସଠିକ୍ ଉପାୟରେ ବ୍ୟବହାର କରିବାର ସାମର୍ଥ୍ୟ ଆମ ସରକାରଙ୍କ ପାଖରେ ନାହିଁ। ତେଣୁ ଏହାକୁ ନେଇ ବିକାଶର ବିମର୍ଶ ପରିବର୍ତ୍ତେ ରାଜନୈତିକ ଆତସବାଜୀ ଅଧିକ ଚାଲିଛି। ଛତିଶଗଡ଼ ସରକାର ମହାନଦୀ ସମ୍ପର୍କରେ କୌଣସି ତଥ୍ୟ ଲୁଚାଇବାର ପ୍ରମାଣ ମିଳୁନାହିଁ। ଛତିଶଗଡ଼ର ଜଳସମ୍ପଦକୁ ବ୍ୟବହାର କରିବା ପାଇଁ ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ଖ୍ୟାତିସମ୍ପନ୍ନ କନସଲଟାନ୍ସି ‘ପ୍ରାଇସ୍ ୱାଟର୍ ହାଉସ୍ କୁପର୍’ ସଂସ୍ଥା ଏକ ବିସ୍ତୃତ ରିପୋର୍ଟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥିଲେ। ଛତିଶଗଡ଼ର କେଉଁଠି ଓ କି’ପ୍ରକାର ଯୋଜନା ମାଧ୍ୟମରେ ମହାନଦୀ ବେସିନର ଜଳକୁ ବ୍ୟବହାର କରାଯିବ, ସେ ସମ୍ପର୍କରେ ଏହି ସଂସ୍ଥା ନିଜର ରିପୋର୍ଟ ଦେଇଛନ୍ତି। ସେହି ରିପୋର୍ଟ ଆଧାରରେ ଛତିଶଗଡ଼ ସରକାର ଚତୁରତାର ସହ ବଡ଼ ବନ୍ଧ ନ କରି ମଧ୍ୟମ ଓ ଛୋଟ ପ୍ରକଳ୍ପଗୁଡ଼ିକୁ ଅଗ୍ରାଧିକାର ଭିତ୍ତିରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରୁଛନ୍ତି। ମଧ୍ୟମ ଓ ଛୋଟ ପ୍ରକଳ୍ପ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବା ପାଇଁ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଜଳ କମିଶନ ବା କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ସହମତିର କୌଣସି ଆବଶ୍ୟକତା ନାହିଁ।
୧୦. ଏ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଓଡ଼ିଶା ଯେତିକି ସତର୍କ ରହିବା କଥା, ତାହା କରିନାହିଁ। ଆଜି ଯେତେବେଳେ ନେଡ଼ିଗୁଡ଼ କହୁଣୀକୁ ବହିସାରିଛି, ସେତେବେଳେ ଆମେ ପାଟି ଖୋଲିବା ଆରମ୍ଭ କରିଛୁ। ସମ୍ପ୍ରତି କେଲୋ ପ୍ରକଳ୍ପ ସମେତ ପେରୀମାନ ଡିହି, କେନ୍ଦୁଲା ଓ ତେନ୍ଦୁଲା ପ୍ରକଳ୍ପ କାମ ଛତିଶଗଡ଼ ସରକାର ଆଗେଇ ନେଉଛନ୍ତି। ତେବେ ଯେଉଁସବୁ ପ୍ରକଳ୍ପ ଗତ ୧୫ ବର୍ଷରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା, ସେଥିରୁ ନବେ ଭାଗ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୋଇସାରିଲାଣି। ଆଜି ଚିତ୍କାର କଲାବେଳକୁ ଆମ ପାଖରେ ଆଉ କିଛି ନାହିଁ।
୧୧. ତେବେ ଛତିଶଗଡ଼ ଓ ଓଡ଼ିଶା ଭିତରେ ମହାନଦୀର ଜଳବଣ୍ଟନ ସମସ୍ୟାକୁ ନେଇ ୧୯୮୩ ଓ ୧୯୯୫ରେ ଦୁଇଟି ଚୁକ୍ତିନାମା କରାଯାଇଥିଲା। ସେହି ଅନୁସାରେ ଦ୍ୱିପାକ୍ଷିକ ଆଲୋଚନା ହୋଇ ଏକ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ସମିତି ଗଠିତ ହେବା କଥା, ତାହା ଆଜି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସମ୍ଭବ ହୋଇନାହିଁ। ଗତ ପନ୍ଦର ବର୍ଷ ଧରି ଉଭୟ ରାଜ୍ୟରେ ଦୁଇଜଣ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ନିରବଚ୍ଛିନ୍ନ ଭାବରେ ଦାୟିତ୍ୱ ତୁଲାଇଛନ୍ତି। ସେମାନେ ଏ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଥରେ ମଧ୍ୟ ଦ୍ୱିପାକ୍ଷିକ ଆଲୋଚନା କରିନାହାନ୍ତି। ମହାନଦୀକୁ ନେଇ ଅନ୍ତତଃ ପ୍ରତି ତିନିମାସରେ ଥରେ ଛତିଶଗଡ଼ ସରକାର ଓ ଓଡ଼ିଶା ସରକାରଙ୍କର ଆଲୋଚନା ହେବା ଉଚିତ୍। ଏସବୁ ପ୍ରଶାସନିକ ଉଦ୍ୟମ ନ କରି ନିଜେ ନିଜର ଅଫିସ୍ ଆଗରେ ଆନ୍ଦୋଳନ କଲେ, କିଛି ଲାଭ ହେବାର ନାହିଁ। ଓଡ଼ିଶା ସରକାର ମହାନଦୀର ଜଳ ସମ୍ପଦକୁ କେତେ ସାମର୍ଥ୍ୟର ସହ ଉପଯୋଗ କରିପାରିବେ, ତା’ର ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଯୋଜନା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରନ୍ତୁ।
Tags: Mahanadi, Mahanadi Water, Central Govt, Odisha Govt, Chhatisgarh Govt, Odisha vs Chhatisgarh, Water Resource, Odisha News,Breaking News, Odisha Breaking News, Odisha Stories, Top Stories, Latest News, Bhubaneswar News, Odisha Top Stories, Kedar Mishra
